Szlak Via Fabrilis
Szlak Via Fabrilis, łączący miejsca związane z różnymi rzemiosłami, powstawał etapami, w ramach realizacji kolejnych projektów transgranicznych. Wraz z upływem czasu do szlaku dołączali kolejni członkowie – obecnie obejmuje on 38 instytucji w 33 miejscowościach. Nadrzędnym celem tego przedsięwzięcia była ochrona dziedzictwa kulturowego pogranicza polsko-czeskiego, ze szczególnym uwzględnieniem dawnych, czasami zapomnianych już rzemiosł.
Pierwotnie szlak przebiegał z północy na południe, od Bolesławca w Polsce do Vrchlabi w Czechach, łącząc 15 instytucji. Powstał w latach 2008-2010 w ramach projektu zatytułowanego „Via Fabrilis – szlak tradycji rzemieślniczych”, realizowanego przez Muzeum Ceramiki w Bolesławcu oraz Muzeum Karkonoskiego Parku Narodowego we Vrchlabí. Po polskiej stronie trasa wiodła przez Szklarską Porębę – ośrodek szklarstwa, Jelenią Górę, Wleń i Lubomierz – ośrodki tkactwa oraz Lwówek Śląski – centrum browarnictwa oraz górnictwa złota i minerałów.
Transgraniczny szlak rozszerzono w latach 2013-2014 w ramach kolejnego projektu – „Via Fabrilis – szlak tradycji rzemieślniczych II”. Tym razem poprowadzono go przez 21 miejscowości, łącząc 26 instytucji po polskiej i czeskiej stronie Karkonoszy i Gór Izerskich. Po polskiej stronie na trasie znalazły się: znany w całym świecie ośrodek produkcji ceramiki Bolesławiec (Muzeum Ceramiki, Zakłady Ceramiczne „Bolesławiec”), Tomaszów Bolesławiecki (Glasstudio Borowski), związany z browarnictwem Lwówek Śląski (Placówka Historyczno-Muzealna), ośrodki tkackie: Wleń (Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki) i Lubomierz (Muzeum Kargula i Pawlaka), górskie ośrodki szklarskie: Jelenia Góra (Muzeum Karkonoskie), Piechowice (Huta Julia), Szklarska Poręba (Leśna Huta, Karkonoskie Centrum Edukacji Ekologicznej) i Kowary (Dom Tradycji) oraz Karpacz (Muzeum Sportu i Turystyki), a także miasta położone bardziej na zachód: związany z płóciennictwem i konwisarstwem Lubań (Muzeum Regionalne) oraz Zgorzelec – miasto o tradycjach garncarskich i płócienniczych (Muzeum Łużyckie). Czeska część trasy objęła: Vrchlabí i Jilemnice (Muzea Karkonoskiego Parku Narodowego), ośrodki związane z produkcją szklanych koralików i wytwarzaniem ozdób: Poniklá (Muzeum Rzemiosł Karkonoskich, firma Rautis), Paseky nad Jizerou (Muzeum Patriotów z Rubieży) i Vysoké nad Jizerou (Muzeum Krajoznawcze) oraz Harrachov (Huta Szkła Novosad & Syn, Ekspozycja Šindelka). Wśród nowych ośrodków znalazły się zaś: Horní Maršov (Ekocentrum DOTEK), Františkov (Prywatne Muzeum Państwa Brožów) oraz Voletiny (Muzeum Tkactwa w Domu pod Jesionem).
W wyniku realizacji projektu „Hradek nad Nisou i Bolesławiec na szlaku dawnych rzemiosł” w latach 2017-2018 do szlaku włączono dom przysłupowy Koník w Hradku nad Nisou, jeden z nielicznych przykładów architektury charakterystycznej dla regionu Górnych Łużyc i północnych Czech.
Ostatni etap rozbudowy szlaku odbył się w latach 2019-2022 w ramach projektu „Centra dawnych rzemiosł na szlaku Via Fabrilis”. Poszerzono go wówczas o następujące instytucje: po stronie polskiej – Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju, Muzeum Regionalne w Chojnowie, Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego w Ziębicach, Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku, Muzeum Filumenistyczne w Bystrzycy Kłodzkiej, PPH Vitbis sp z o.o. w Złotoryi i Szlak Ginących Zawodów w Kudowie Zdroju, a po stronie czeskiej – Městské muzeum Nové Město nad Metují, Městské muzeum v Jaroměři, Městské muzeum ve Dvoře Králové nad Labem oraz Regionální muzeum Náchod.
